Zarko Zivanovic: „Veliko Gradiste - turisticki vodic”
Opstina Veliko Gradiste prostire se na povrsini od 328 km2 i obuhvata 28 naselja u kojima zivi oko 28 hiljada zitelja. Zapadno se nalaze naselja opstine Pozarevac, jugozapadno se nalazi Malo Crnice, jugoistocno se dodiruje sa opstinom Kucevo, dok je na istoku najblizi sused - Golubac. Na severu u duzini od 20 km gradistanske obale zapljuskuje Dunav, koji ovu opstinu razdvaja od susedne Rumunije.
Veliko Gradiste na mapi Evrope
Grad se nalazi na nadmorskoj visini od 81 m. Podrucje obiluje ravnicarskim terenima: preko 60% povrsine je ravnicarsko. Na brezuljke otpada 25% povrsine, dok brdsko podrucje cini svega 15% ukupne povrsine opstine. Najvisa topografska tacka je brdo Lipovaca iznad Carevca (362 m), dok je najnize usce Peka u Dunav (68 m). Najveci deo povrsina je ziratna zemlja sa oranicama, bastama, vocnjacima i vinogradima. Sela u peckoj dolini - Tribrode, Carevac i Kusice poznata su nadaleko po povrtarstvu. Od Rama, preko Zatonja, Ostrva i Velikog Gradista prema Golupcu prostire se Ramsko-golubacka pescara.
Gradiste i okolina karakterise se umereno kontinentalnom klimom sa dugim i susnim letima i izuzetno ostrim zimama. Gradiste je tokom zime cesto najhladniji grad u Jugoslaviji. Tome doprinosi i vrlo jak jugoistocni vetar kosava koji caruje ovim prostorima.
Luka Veliko Gradiste
U Gradu se nalazi recno pristaniste za domace brodove koji plove prema Kladovu i Prahovu, kao i sve strane brodove koji saobracaju Dunavom na putu za Budimpestu i Bec. Luka Gradiste dobila je na znacaju otvaranjem plovnog puta Rajna-Majna-Dunav-Crno more, kojim je stvoren najveci plovni put u Evropi, dug preko 3.000 km.
Grad odrzava dobrosusedske odnose sa Novom Moldavom u Rumuniji, u kojoj zivi dosta srpskog zivlja. Svakodnevno na relaciji Gradiste-Moldava plovi putnicki brod.
Glavna saobracajna veza grada sa Srbijom je djerdapska magistrala - put Pozarevac - Kladovo, koji prolazi kroz srce ovog grada. Gradiste je ovim putem udaljeno 110 kilometara od Beograda i 34 kilometara od Pozarevca. Do Beograda stize se za sat i po voznje automobilom.
Stanovnistvo Velikog Gradista i okolnih naselja koji ulaze u sastav opstine po nacionalnom opredelenju cine uglavnom Srbi (92%). Zitelji Gradista su pretezno starosedeoci. Smatra se da su u vreme seobe pod Carnojevicem ove prostore naseljavali Srbi iz juznog Banata. Sredinom sedamdesetih i pocetkom osamdesetih godina grad su stali naseljavati pridoslice iz Dobre i okoline Donjeg Milanovca. U opstini ima 28 naselja, od kojih neka naseljavaju vlasi, koji se nacionalno izjasnjavaju kao Srbi.
Grad ima oko sedam hiljada stanovnika. Zitelji opstine bave se mahom poljoprivrednom proizvodnjom - uzgajanjem zitarica - psenice, kukuruza, i povrtarskih kultura: paradajza, paprike i kupusa. Tri hiljade i osamsto radnika zaposleno je u drzavnom sektoru. Na radu u inostranstvu nalazi se oko 3.500 zaposlenih. Najvise ih je u Italiji i Austriji.
Home | stanovnistvo | privreda | kultura | politika | sport | razglednice |E-mail |